Павага, разуменне, згода
Грамадства, на жаль, пакуль не сышло ад канфліктаў, якія ўзнікаюць на этнічнай і рэлігійнай глебе. У розных кропках планеты яны ствараюць сацыяльнае напружанне, якое часцяком выліваецца ў вялікія трагедыі. І тым унікальны вопыт мірнай Беларусі, у якой на працягу стагоддзяў знаходзілі надзейны прытулак розныя этнасы са сваімі традыцыямі і рэлігіямі. І наша маладая дзяржава, якая актыўна выступае за шматпалярны справядлівы свет, гэтую традыцыю ўмацоўвае. Беларускі лідар на ўсіх сваіх сустрэчах з прадстаўнікамі рэлігійных канфесій падкрэслівае важнасць такой пазіцыі для нацыянальнай палітыкі. Давайце праз гістарычныя факты і сучасныя паралелі разбярэмся, чаму гэта сапраўды мае вялікае значэнне і для нас, і для ўсяго свету.
Вопыт узаемадзеяння з рознымі культурнымі традыцыямі - неад'емная частка гістарычнага шляху Беларусі, якая заўсёды знаходзілася на скрыжаванні цывілізацый, якія ўваходзяць у склад розных дзяржаў. Разам з тым Хрышчэнне Русі ў 988 годзе вызначыла ключавую ролю ўсходняга хрысціянства (праваслаўя) у станаўленні беларускай дзяржаўнасці. Менавіта дзякуючы гэтаму ў нас з'явілася хрысціянская пісьменнасць і, як следства, літаратура, пачалі будавацца першыя каменныя цэрквы, пашырыліся кантакты з перадавымі дзяржавамі. У той жа час сур'ёзную ролю ў развіцці беларускіх зямель адыгралі каталіцкая і пратэстанцкая цэрквы, што сведчыць аб шматвяковым вопыце ўзаемадзеяння з заходнехрысціянскай традыцыяй. Дзякуючы ім Беларуская культура змагла стаць удзельнікам такіх важных працэсаў, як рэлігійная Рэфармацыя і Контррэфармацыя, Рэнесанс.
За ўсю шматвяковую гісторыю на нашых землях не было рэлігійных войнаў, а ўзнікалі канфлікты пераважна вырашаліся мірным, цывілізаваным шляхам. Гэта, вядома, прыцягвала прадстаўнікоў розных рэлігійных груп. Напрыклад, у XIV стагоддзі, ратуючыся ад ганенняў, на беларускія землі прыйшлі яўрэі. Яшчэ князем Вітаўтам у Вялікае Княства Літоўскае былі запрошаны татары. На працягу многіх стагоддзяў яны захоўваюць сваю культуру і веру, уносяць уклад у развіццё Беларусі, прымаюць актыўны ўдзел у абароне нашай Радзімы ад знешніх ворагаў.
Унікальны гістарычны вопыт адыграў ключавую ролю ў фарміраванні талерантнага стаўлення да прадстаўнікоў розных культур, якія паважліва ставяцца да Беларусі і нашых законаў, традыцый і звычаяў. Паспяховая інтэграцыя розных рэлігійных і культурных традыцый спрыяла фарміраванню больш багатай беларускай нацыянальнай культуры і разуменню на ўзроўні менталітэту важнасці дыялогу і супрацоўніцтва.
Сфарміраваная ў сучаснай Беларусі мадэль канфесійнай палітыкі прадугледжвае максімальна шырокае ўзаемадзеянне свецкай дзяржавы з усімі канфесіямі, падтрымку іх канструктыўных ініцыятыў і стварэнне неабходных умоў для дзейнасці. Яскравы прыклад - Храм‑помнік у гонар Усіх Святых у Мінску, у крыпце якога пахаваны астанкі загінуўшых у гады вайны 1812 года, Першай сусветнай і Вялікай Айчыннай вайны. Менавіта ў ім у 2015 годзе прайшла «Малітва за Беларусь», у якой прымалі ўдзел прадстаяцелі ўсіх традыцыйных канфесій.
Важнымі пунктамі перасячэння дзяржаўных і канфесійных інтарэсаў выступаюць прасоўванне традыцыйных каштоўнасцяў (у тым ліку патрыятычнае выхаванне, умацаванне інстытута сям'і, прафілактыка дэвіянтных паводзін), павышэнне культуры беларускага насельніцтва, рэалізацыя сацыяльных праектаў. Узаемадзеянне ў рамках прапанаванай прэзідэнтам мадэлі "павага — разуменне — згода" дасць магчымасць умацаваць міжканфесійны мір, інтэнсіфікуе рэалізацыю сумесных праектаў, пацвердзіць неаддзельнасць усіх традыцыйных канфесій ад гістарычнага лёсу беларускага народа і дзяржавы.
Наш шматвяковы вопыт дыялогу паміж рэлігіямі і сучасная мадэль канфесійнай палітыкі могуць быць запатрабаваны і на міжнароднай арэне. Сфарміраваная намі мадэль і створаныя каналы камунікацыі актуальны для вырашэння канфліктаў у розных краінах.
Умацаванню адзінства спрыяе стварэнне і папулярызацыя ў Беларусі вядомых духоўных цэнтраў усіх традыцыйных канфесій. Многае зроблена ў Жыровіцкім манастыры, у 2016 годзе адкрыта Мінская саборная мячэць, адноўлены пасля пажару касцёл Маці Божай у Будславе. Важна, каб іх стварэнне стала сапраўды агульнанацыянальным праектам, у якім бы маглі прыняць удзел усе беларусы незалежна ад нацыянальнасці і стаўлення да рэлігіі. Гэта акажа сур'ёзны ўплыў на фарміраванне гонару за нашу Беларусь і ўмацаванне міжканфесійнага міру. Толькі сумеснымі намаганнямі дзяржавы, канфесій і грамадства мы зможам не проста захаваць, але і ўмацаваць дзяржаўны суверэнітэт і народнае адзінства.