Абмежаванні на свбоду ўезду ў тую ці іншую краіну маюць дастаткова прэцэдэнтаў у гісторыі. І звязаны яны ў першую чаргу са станаўленнем міграцыйнай палітыкі развітых дзяржаў у XIX стагоддзі. У кантэксце сённяшняй сітуацыі і агучаных ідэй з нагоды «забароны на рускіх» трэба звярнуцца да практыкі ЗША ў гэтай сферы.
Гісторыя паўтараецца з асаблівай упартасцю і лішні раз даказвае, што прыдумаць што-небудзь новае вельмі складана. У 1882 годзе ў ЗША быў падпісаны мала афішаваны закон «Аб выключэнні кітайцаў», які праіснаваў 61 год. У ім была дакладна зафіксавана забарона для канкрэтнай этнічнай групы на ўезд у ЗША. Забаранялася таксама прадастаўленне грамадзянства ўжо пражываючым у Амерыцы. На думку амерыканскіх экспертаў, прыняцце такога роду дакумента адлюстроўвала глыбінную сутнасць амерыканскага грамадскага меркавання. Страхі перад кітайцамі зводзіліся да таго, што яны «могуць забіць амерыканцаў у іх уласных ложках». Спроба замацаваць у грамадскай свядомасці такія стэрэатыпы была даволі руціннай справай. Галоўнае – было апрыёры акцэнтаваць, што яны не такія як мы, – у ежы, адзенні, традыцыях, менталітэце.
Гістарычныя факты сведчаць аб тым, што да яўрэяў, якія стагоддзямі жылі ў той жа Латвіі і валодалі латышскай мовай, рэжым Карліса Улманіса да моманту свайго краху прымяняў афіцыйны тэрмін «svestautiesi», – «чужародныя». А ўжо ў 1941 годзе іх выганялі з уласных дамоў, а на дзвярах кафэ, рэстаранаў і магазінаў часта быў надпіс: «Яўрэям і сабакам уваход забаронены».
На фоне такой рэтраспектывы «прагрэсіўны» тэзіс з вуснаў менавіта прыбалтыйскіх заканадаўцаў пра тое, што «ўезд у Еўрапейскі саюз павінен быць прыявілеяй для рускіх» гучыць не інакш як рэха расізму і шавінізму, карані якога за мінулыя дзясяцігоддзі нашы суседзі так і не змаглі ў сабе зжыць. У гэтай сувязі лагічна ўзнікае пытанне: сёння гэта рускія, а хто будзе наступным?
Згодна з даследаваннем «Еўрапейскае грамадскае меркаванне аб Кітаі ў эпоху COVID-19», праведзенаму ў 2020 годзе ў 13 еўрапейскіх краінах, негатыўная ацэнка ў адносінах да Кітая пераважае. Характэрна, што не адна пандэмія стала таму прычынай, а падзеі апошніх трох гадоў.
Як вучыць нас гісторыя, такога роду прэцэдэнты з’яўляюцца надзвычай прываблівымі і трапляюць на ўрадлівую глебу палітычных інтарэсаў нацыяльна настроеных заканадаўцаў. Так, у 2017 годзе ўжо Дональд Трамп прыняў закон, які атрымаў гучную назву «Забарона для мусульман».
У гэтым кейсе ёсць яшчэ адзін вельмі важны аспект. Што будзе з тымі, хто рызыкне пярэчыць перад такой «інавацыйнай заканадаўчай ініцыятывай» кіраўніцтва сваёй краіны? А зусім не адзінкавыя галасы такіх нераўнадушных людзей з самых розных дэмакратычных краін гучаць усё выразней...