Існуючую ў сучасным грамадстве патрэбу ў пераменах важна сумясціць з запытам на стабільнасць. Такое меркаванне выказаў падчас чарговага пасяджэння праекта "Экспертная серада" - "Канстытуцыйная рэформа ў Расіі" у прэс-цэнтры БЕЛТА аналітык Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў (БІСД) Валянцін Старычонак.
Сучаснае грамадства больш дынамічнае, і ў яго ўзнікаюць новыя патрэбы і каштоўнасці. У часткі грамадства можа быць запыт на нейкія перамены, іншая частка зацікаўлена ў стабільнасці. "Тады трэба неяк сумясціць гэтыя паняцці, таму што перамены таксама могуць быць рознымі - альбо канструктыўнымі, альбо могуць пацягнуць за сабой дэстабілізацыю сістэмы. Але лічыцца з гэтым запытам трэба", - сказаў Валянцін Старычонак.
Аналітык звярнуў увагу на каштоўнасць самавыражэння. "Асабліва моладзь хоча самарэалізавацца, паказаць сябе, удзельнічаць у грамадска-палітычным жыцці, праявіць сябе нейкім чынам. А ў нас дзяржаўная палітыка сканцэнтравана на патэрналізме. І, мне здаецца, існуе нейкі перакос у бок фарміравання патэрналісцкіх настрояў у нашых грамадзян. Гэта спараджае апатыю, у тым ліку, у палітычных працэсах, і дзесьці не дае задаволіць каштоўнасці самавыражэння або штурхае народ да таго, каб ён у большай ступені абапіраўся на дзяржаву, чым на саміх сябе", - лічыць Валянцін Старычонак.
Эксперт згадаў і пра каштоўнасць выбару. "Калі мы зойдзем у любую краму, то ўбачым разнастайнасць. І такой ж разнастайнасці людзі, нават на падсвядомым узроўні, чакаюць ад палітычнай сістэмы. У гэтай сітуацыі парламент, напэўна, мог бы стаць пляцоўкай, дзе фармуецца разнастайнасць поглядаў, альтэрнатыў, а насельніцтва магло б нейкім чынам паглядзець на палеміку, на розныя пункты гледжання", - дадаў ён.
Тэму стабільнасці і пераменаў працягнуў загадчык кафедры канстытуцыйнага права БДУ, доктар юрыдычных навук, прафесар Рыгор Васілевіч. На яго думку, гэтыя запыты сумяшчаюць паняцце ўстойлівага развіцця. Яго дынаміка залежыць у тым ліку ад таго, як працуе прадстаўнічая вертыкаль. Бо яна, у першую чаргу, уяўляе сабой грамадскі кантроль за выканаўчай уладай. На павышэнне эфектыўнасці гэтага звязку нацэлена, у ліку іншага, канстытуцыйная рэформа ў Расіі. "На велізарных прасторах Расійскай Федэрацыі павінна быць добрая цэнтралізацыя ўлады", - мяркуе эксперт і тлумачыць, што з-за яе недахопу існуе незбалансаванасць у тэмпах развіцця рэгіёнаў. "Запыты ў грамадзян - каб забяспечваліся ўсе правы і свабоды, эканамічны дабрабыт. Для гэтага павінная працаваць належным чынам улада. Таму ў Канстытуцыі і закладваецца тая норма, якая нацэльвала б чыноўнікаў на тое, што жыццё людзей павінна быць забяспечана належным чынам", - нагадаў Рыгор Васілевіч. У гэтым дачыненні паказальны прыклад Беларусі, дзе неабходная цэнтралізацыя ўлады прысутнічае. "Але да гэтай цэнтралізацыі трэба дадаць яшчэ больш актыўны ўдзел менавіта прадстаўнічай галіны ўлады, мясцовых Саветаў дэпутатаў", - лічыць ён.