У апошні дзень студзеня 2020 года ў Бельску Падляскім (Польшча) упершыню пасля кананізацыі ўшанавалі памяць 30 Старопухальских пакутнікаў, якія пацярпелі за Хрыста ў выніку тэрарыстычных актаў з боку аднаго з атрадаў польскага антыкамуністычнага падполля пад камандаваннем Р. Райса ("Буры"), учыненых у студзені – лютым 1946 года. У той жа дзень была адкрыта выстаўка, прысвечаная трагічным падзеям, звязаным з масавымі забойствамі польскімі экстрэмістамі праваслаўных беларусаў, якія пражывалі ў Беластоцкім ваяводстве.
У студзені 1946 года незаконнае ўзброенае фарміраванне «Бурага» на Беласточчыне на працягу некалькіх дзён затрымлівала і рабавала мясцовых жыхароў праваслаўнага веравызнання. Адпускалі толькі тых, хто ўмеў перахрысціцца па-каталіцку і прачытаць малітву "Ойча наш" па-польску. У ходзе гэтай экстрэмісцкай акцыі было спалена 5 вёсак і забіта па этнічнай прыкмеце 79 праваслаўных беларусаў, у тым ліку жанчын, дзяцей і старых. 31 студзеня 1946 года ў лесе каля вёскі Старыя Пухалы 30 праваслаўных беларусаў, захопленых па загадзе Райса, былі забітыя з асаблівай жорсткасцю – абухом сякеры. У кастрычніку 2019 года 30 Старопухальских пакутнікаў, якія прынялі смерць за праваслаўную веру, рашэннем Сабору епіскапаў Польскай Праваслаўнай Царквы былі ўключаныя ў Сабор Холмскіх і Падляшскіх пакутнікаў.
Адзначым, што гэта ўнікальны выпадак, які з’яўляецца сведчаннем імкнення да аднаўлення гістарычнай справядлівасці не толькі з боку іерархаў Польскай праваслаўнай царквы, але і вынікам узважанай палітычнай пазіцыі. Польскае грамадства ў цэлым з разуменнем ставіцца да інтэрпрэтацыі трагічных старонак найноўшай гісторыі сваёй краіны і неабходнасці захавання памяці пра бязвінных ахвяр пасляваеннага экстрэмізму і тэрору. Палітычныя аб’яднанні Польшчы і прадстаўнікі ўлады ўлічваюць гэтую тэндэнцыю ў ходзе рэалізацыі афіцыйнай гістарычнай палітыкі.
23 лютага 2020 года горадзе Гайнаўка Падляскага ваяводства, дзе кампактна пражываюць этнічныя беларусы, прайшоў ужо пяты па ліку марш польскіх ультранацыяналістаў, прымеркаваны да Нацыянальнага дня памяці "выклятых салдат". Акцыя праварадыкалаў, у якой прынялі ўдзел каля 150 чалавек, што прыехалі ў большасці з рэгіёнаў, выглядала сціпла. Мерапрыемства "Вечная памяць" у гонар бязвінных ахвяр пасляваеннага палітычнага тэрору сабрала ўтрая больш удзельнікаў. Прычым сярод іх былі дэпутаты Сейма, у тым ліку тых, якія прадстаўляюць краіну ў Еўрапарламенце, а таксама навукоўцы Польскай акадэміі навук.
Поўны артыкул чытайце ў рускамоўнай версіі сайта.