(З дакладу на міжнароднай навуковай канферэнцыі "Актуальныя праблемы будаўніцтва і развіцця Саюзнай дзяржавы")1
Як паказваюць даследаванні, актуальнасць тэматыкі Саюзнай дзяржавы ў беларускай і Расійскай інфармацыйнай прасторы з кожным годам павышаецца.
Медыйны асацыятыўны шэраг беларуска-расійскай інтэграцыі ўключае канструктыўны рабочы парадак дня, звязаны з канкрэтнымі праектамі (саюзныя праграмы, імпартазамяшчэнне, нацыянальная бяспека, эканоміка) і іх рэалізацыяй.
Cфармаваліся выразныя кропкі сыходжання саюзных наратываў: агульная палітыка памяці аб Вялікай Айчыннай вайне; імкненне развіваць еўразійскую інтэграцыю, міжрэгіянальныя сувязі. Характэрны асацыятыўныя акцэнты ўспрымання грамадзянамі Расійскай Федэрацыі беларусаў, якія склаліся на сённяшні дзень (па матэрыялах кантэнт-аналізу СМІ і экспертных апытанняў): «захавалі эканоміку», «не далі раскрасці», «чысціня», «адсутнасць русафобіі», «сакральнае стаўленне беларусаў да Вялікай Перамогі», «высокая інтэграцыйная эфектыўнасць», «адказнасць за рэгіянальную палітыку», «захаванне традыцыйных каштоўнасцяў», «унутрыпалітычная стабільнасць».
Станоўчым трэндам становіцца ўспрыманне інтэграцыі Беларусі і Расіі ў рамках Саюзнай дзяржавы ў якасці неад'емнага элемента агульнай геапалітычнай стратэгіі абедзвюх краін і эфектыўнага фармату згуртавання нашых народаў перад неспрыяльнымі тэндэнцыямі сённяшняга дня.
Так, за апошнія гады істотна ўзрасла дынаміка выклікаў бяспекі нашых саюзных дзяржаў. Эскалацыя ваенных пагроз ля межаў, здзяйсненне дыверсій і няўяўных па ступені цынізму тэрарыстычных актаў адбываецца пры сінхронным нарастанні ўзроўню агрэсіі ў інфармацыйным полі і ў сферы сэнсаў.
Гістарычны, светапоглядны і палітыка-ідэалагічны дыскурс заходніх дзяржаў, якi фарміруецца, накіраваны на падаўленне і "адмену" ідэалагем і канцэптаў, аднолькава падзяляемых і шануемых як Беларуссю, так і Расіяй.
У гэтых умовах ідэалагічнае і інфармацыйнае забеспячэнне беларуска-расійскай інтэграцыі патрабуе значна большай сістэмнасці і засяроджанасці.
Жыццёва неабходная выпрацоўка асэнсаваных і скаардынаваных падыходаў да абароны агульных каштоўнасцяў і гістарычнай праўды, а таксама фарміраванні прынцыповых і аргументаваных пасылаў па-за, якія абазначаюць суб'ектнасць Саюзнай дзяржавы, яго заможнасць і высокі гравітацыйны патэнцыял.
Грунтуючыся на сукупнасці вынікаў даследаванняў грамадскіх тэндэнцый і запытаў, якія праводзяцца ў нашых краінах, магчыма прапанаваць наступную мадэль знешняга і ўнутранага ідэйнага пазіцыянавання Саюзнай дзяржавы:
1. Цывілізацыйная парадыгма Саюзнай дзяржавы складаецца ў прыналежнасці да адзінага ўсходнеславянскага свету, заснаванага на гістарычнай блізкасці саюзных народаў, самадастатковасці для набыцця статусу цывілізацыйнага полюса, гатовага да маштабавання і развіццю інтэграцыйных праектаў.
2. Самаўспрыманне Саюзнай дзяржавы накіравана на зварот да вытокаў і традыцый нашых народаў, гатоўнасць да абуджэння рэзерваў гістарычнай памяці для перадачы ў пакаленні самабытнага культурнага кода, заснаванага на спрадвечна чалавечых каштоўнасцях.
3. Стаўленне да іншых народаў у парадыгме Саюзнай дзяржавы грунтуецца на прынцыпах адкрытасці і міралюбнасці, пры гэтым трансфармуецца ў бок "рознанакіраваных трэкаў" у адносінах адпаведна да дружалюбных і недружалюбных народаў. Да апошніх прымянiма палітыка стрымлівання і пры неабходнасці асіметрычнага процідзеяння.
4. Ўсведамленне Саюзнай дзяржавай агульнай гісторыі трансфармуецца ў бок аб'ектыўнай пераацэнкі кожнага з гістарычных этапаў праз прызму іх уплыву на пабудову Саюзнай будучыні. Формула агульнай гісторыі вымаўлена Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь А. Г. Лукашэнка падчас выступу на форуме "Гэта НАША гісторыя «17 верасня 2022 года: "У саюзе з усходнеславянскімі суседзямі беларускія землі развіваліся. І Старажытная Русь, і Расійская імперыя, і СССР. А ў абдымках Захаду, не аднойчы мы знаходзіліся там, у гэтых абдымках мы гінулі, мы загнівалі як нацыя". У цэлым дадзеная фармулёўка можа быць скарыстана і да ўсёй постсавецкай прасторы.
5. Квінтэсенцыя агульнай краінавай місіі Саюзнай дзяржавы можа быць сфармуляваная як "развіццё насуперак ціску і агрэсіі, захаванне і прымнажэнне гістарычнай праўды і чалавечых каштоўнасцяў для іх наступнага ўкаранення ў постканфліктнай будучыні".
Такім чынам, на сённяшні дзень складваецца аснова для фармулявання агульных ідэалагічных канцэптаў, цалкам адпаведных нацыянальным інтарэсам абедзвюх саюзных краін. На гэтым шляху яшчэ трэба будзе пераадолець шэраг праблем не толькі знешняга, але і ўнутранага характару. Асноўнымі спосабамі сумеснай працы ўсіх зацікаўленых бачыцца тыражаванне і данясенне шырокай сусветнай грамадскасці пазначаных пасылаў як з дапамогай палітычных заяў (у рамках удзелу ў міжнародных мерапрыемствах, на прэс-канферэнцыях і форумах, у ходзе зваротаў да народаў недружалюбных краін), так і менш публічным шляхам – праз сумесныя навуковыя даследаванні, адукацыйную і міжкультурную камунікацыю, каналы экспертнай дыпламатыі.
Аргументам прасоўвання і маштабавання саюзных ініцыятыў стануць гісторыі поспеху ў розных сферах, якія нам трэба будзе стварыць ужо ў бліжэйшы час.
1Пунчанка, В. Н. Праблемы інфармацыйнага і ідэалагічнага забеспячэння беларуска-расійскай інтэграцыі ва ўмовах новых выклікаў // Актуальныя праблемы будаўніцтва і развіцця Саюзнай дзяржавы: матэрыялы Міжнар. навукова.- практ. канф. (Масква) / Рэд. кал.: А. У. Афанасьева, Д. Б. Краўчанка, А. У. Тураў [і інш.]. - М.: Выдавецтв "Известия"; Сакратарыят Парламенцкага Сходу Саюза Беларусі і Расіі. С. 75-78.