Працягваюча адсочваць тэму чатырохбаковага дыялогу па пытаннях бяспекі (Quad) між ЗША, Індыяй, Аўстраліяй і Японіяй, пра які напісана ў артыкуле статье, звярнуў увагу на матэрыял «Стратэгія Quad+6 у Інда-Ціхаакіянскім рэгіёне» аўтара сваёй індыйскай калегі Намраты Хасіджы (Namrata Hasija), навуковага супрацоўніка Цэнтра анлізу і стратэгіі Кітая ў Нью-Дэлі, з якой даўно і добра знаём па перыядзе працяглай службовай камандзіроўкі ў Індыю. І нават паспеў віртуальна падыскуціраваць з ёй на гэту тэму пад ранішні кубак кавы.
Калі апусціць прыватнасці, то асноўным лейтматывам артыкула падкрэсліваецца неабходнасць делейшага ўмацавання Quad на падставе прыняцця «больш цэльнай стратэгіі Інда-Ціхаакіянскага рэгіёна», якая мае на ўвазе яго пашырэнне, побач з першапачатковымі членамі, за кошт удзелу В’етнама, Інданезіі, Тайваня, Сінгапура, Францыі і Вялікабрытаніі (Quad+6). На думку аўтара, такая ідэя дапаможа забяспечыць жыццядзейную альтэрнатыву знешняй архітэктуры геапалітычнай бяспекі ў рэгіёне.
Паважаная Намрата лічыць, што далучэнне да ініцыятывы гэтых шасці краін «створыць больш інклюзіўны баланс сіл у межах існуючай Інда-Ціхаакіянскай сістэмы і будзе мець вялікае значэнне для рэалізацыі мары аб шматпалярнасці». Аднак асабліва звяртае на сябе ўвагу тэзіс аб тым, што «гэта магло стаць жыццядзейнай альтэрнатывай АСЕАН», якая неахвотна рухаецца наперад у рашэнні узнікаючых праблем з-за кансенсуснага прынцыпу прыняцця рашэння унутры блока.
Трэба адзначыць, што цэнтральная сістэмаўтваральная роля АСЕАН у рэгіёне да сённяшняга часу прызнавалася ўсімі без выключэння як унутрырэгіянальнымі, так і знешнімі ігракамі.Такое разуменне забяспечвае сістэму стрымліванняў і проціваг і з’яўляецца своеасаблівай гарантыяй стабільнасці на прасторы арганізацыі.Вельмі рэўнасна гэты імідж ахоўвае і сама асацыяцыя. Не дарэмна ў прынятай па выніках сакавіцкага саміта на вышэйшым узроўні Quad дакуменце на гэты конт быў зроблены асаблівы рэверанс у адрас АСЕАН.
У гэтай сувязі ўкіды, якія ў апошні час пачасціліся з розных бакоў, хаця пакуль і на экспертным узроўні, якія ставяць пад сумненне ролю і месца АСЕАН, здольнасць асацыяцыі эфектыўна рэагаваць на сучасныя выклікі, не могуць не выклікаць непакой.
З другога боку, рэакцыя індыйскіх экспертаў, эліт і стратэгічнай супольнасці цалкам зразумелая і заканамерная. Напружанасць, якая захоўваецца на спрэчнай з Кітаем мяжы, няглежзячы на чарговую спробу раз’яднання і адводу войск, актыўнасць Пакістана ў Паўднёва-Кітайскім моры, ціск з боку Вашынгтона і г.д. прымушае шукаць дадатковыя балансіры і гарантыі сваёй бяспекі.
Аднак, як уяўляецца, у імкненні забяспечыць баланс у рэгіёне і не дапусціць разрастання кітайскай экспансіі, можна папросту скаціцца да новай гонкі ўзбраенняў і яго мілітарызацыі.Уласна, гэтыя працэсы ўжо маюць месца быць – дастаткова прааналізаваць статыстыку Стакгольмскага міжнароднага інстытута даследаванняў праблем свету аб глабальных ваенных расходах за апошнія некалькі гадоў у прывязцы да канкрэтных геаграфічных рэгіёнаў. Няма абсалютна ніякіх гарантый, што, рухаючыся такім шляхам, можна ў выніку зламаць адладжаны механізм, які добра сябе зарэкамендаваў, не стварыўшы ўзамен нічога новага.
У дадзеным кантэксце мімаволі прыгадаўся стары анекдот у стылі «армянскага радыё»: ці будзе трэцяя сусветная вайна? - Вайны не будзе, але будзе такая барацьба за свет, што камня на камні не застанецца…
У кожным жарце ёсць доля жарту. А калі сур’ёзна, то тэндэнцыя намячаецца небяспечная, аднак…