Нормы законапраекта "Аб змяненні законаў па пытаннях занятасці насельніцтва", якi быў адобраны членамі Савета Рэспублікі, накіраваны на дзяржаўнае садзейнічанне ў забеспячэнні занятасці і ў працаўладкаванні, недыскрымінацыю ў сферы працы, павышэнне кваліфікацыі грамадзян, не задзейнічаных у эканоміцы, і ўзмацненне ролі сацыяльнага партнёрства – асабліва актуальных парадыгмаў развіцця галіны працоўнага права ў святле рынку працы, якi імкліва трансфармуецца.
У цэлым законапраектам уносяцца змяненні і дапаўненні ў дзесяць законаў Рэспублікі Беларусь. Ім жа мяркуюцца істотныя навацыі як для наймальнікаў, так і для грамадзян.
Абнаўляецца таксама тэрміналогія. У прыватнасці, праектам закона замяняецца азначэнне "аплатныя грамадскія работы" (у Кодэксе аб адміністрацыйных правапарушэннях Рэспублікі Беларусь (далей – КаАП) пад грамадскімі работамі разумеецца адміністрацыйнае спагнанне) на "аплатныя часовыя работы".
У дачыненні да забеспячэння дзяржавай права на працу лічым разумным дазвол для наймальніка заяўляць у агульнарэспубліканскі банк вакансій (далей – АІС АБВ) не толькі бягучыя, але і будучыя вакансіі. Заканадавец такім чынам забяспечвае аператыўнае ўнясенне інфармацыі аб патэнцыйных вакансіях.
Пацвярджэннем сацыяльнай арыентаванасці дзяржавы ў частцы недыскрымінацыі пры працаўладкаванні стала заканадаўчая навэла – інстытут кватавання працоўных месцаў для інвалідаў. Новаўвядзенне прадугледжвае абавязак для наймальнікаў усіх формаў уласнасці (акрамя грамадскіх аб'яднанняў інвалідаў) вылучыць і ўтрымліваць вакантнымі фіксаваную колькасць працоўных месцаў для грамадзян, якія маюць патрэбу ў асаблівых мерах сацыяльнай абароны.
Павелічэнне запатрабаванасці на біржы працы грамадзян, не задзейнічаных у эканоміцы, з дапамогай павышэння іх кваліфікацыі прадыктавала неабходнасць заканадаўчага замацавання новага падыходу навучання – пад заказ наймальніка. Так, навучанне мяркуецца ажыццяўляць пераважна ў рамках трохбаковай дамовы паміж службай занятасці, грамадзянінам і наймальнікам
Мяркуем, што пазітыўны вопыт мінулых гадоў спрыяў развіццю ідэі і заканадаўчаму замацаванню напрамкі навучання "пад заказ". Ключавы акцэнт на запыце наймальніка лічым мэтазгодным, паколькі менавіта ўласнік фарміруе запатрабаванасць тых ці іншых кадраў у залежнасці ад рэальнай сітуацыі ў эканоміцы.
Даведачна.
Паводле справаздачнай інфармацыі па мінулай пяцігодцы, адлюстраванай у Дзяржаўнай праграме "Рынак працы і садзейнічанне занятасці“ на 2021-2025 гады, магчымасць прайсці прафесійную падрыхтоўку, перападрыхтоўку і павышэнне кваліфікацыі атрымалі каля 35 тыс. грамадзян, або кожны пяты, хто мае патрэбу ў працаўладкаванні. У сярэднім кожнаму трэцяму, які прайшоў навучанне, было прадастаўлена гарантаванае працоўнае месца.
У кантэксце недыскрымінацыі і павышэння кваліфікацыі асабліва важна яшчэ адна навацыя – права бясплатнага праходжання навучання па запатрабаваных на рынку працы прафесіях для грамадзян, якія ажыццяўляюць догляд дзіцяці-інваліда ва ўзросце да 18 гадоў.
Нарэшце, развіццё канцэпцыі сацыяльнага партнёрства прасочваецца ў пашырэнні пераліку грамадзян, не задзейнічаных у эканоміцы, якім прадастаўляюцца працоўныя месцы, субсідаваныя дзяржавай: грамадзяне перадпенсійнага ўзросту за 5 гадоў да дасягнення пенсійнага ўзросту (на сённяшні дзень – за 2 гады) і асобы, якія пакутуюць на алкагалізм, наркаманію і якія прайшлi медыцынскую рэабілітацыю, а таксама якія выйшлі з лячэбна-працоўнага прафілакторыя.
Такім чынам, нормы законапраекта строга адпавядаюць сацыяльнай прыродзе беларускай дзяржавы і закліканы ў першую чаргу садзейнічаць працаўладкаванню і занятасці насельніцтва, у тым ліку грамадзян, якія ў сілу свайго сацыяльнага становішча не могуць быць запатрабаванымі спецыялістамі ва ўмовах рынкавай эканомікі.