Беларусь ужо не першы год вядзе планамерную працу над уступленнем у Шанхайскую арганізацыю супрацоўніцтва /ШАС/ і разлічвае стаць яе членам у 2024 годзе. Дзяржава прымае актыўны ўдзел ва ўсіх асноўных напрамках дзейнасці арганізацыі: палітыка-дыпламатычным, гандлёва-эканамічным і культурна-гуманітарным. У чэрвені 2016 года падчас свайго першага выступлення на пасяджэнні Савета кіраўнікоў дзяржаў-членаў ШАС у Ташкенце Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што краіна разглядае Шанхайскую арганізацыю супрацоўніцтва ў якасці важнай міжнароднай пляцоўкі для адпрацоўкі канкрэтных механізмаў развіцця супрацоўніцтва ў сферы процідзеяння пагрозам тэрарызму, экстрэмізму, арганізаванай злачыннасці і выступае за ўмацаванне эканамічнага вымярэння ШАС у якасці найважнейшага фактару стабільнасці ў еўразійскім рэгіёне.
Калі паглядзець на гісторыю ўзаемаадносін краіны і арганізацыі, якая пачалася ў 2010 годзе, то Беларусь рэгулярна выступае донарам разнапланавых ідэй, ініцыятыў і праектаў. Таму краіна разлічвае афіцыйна далучыцца да ШАС менавіта як праактыўны донар, а не як просты атрымальнік. "І калі нават паглядзець на больш раннія ініцыятывы нашага прэзідэнта, то гэта і стварэнне спецыялізаванай выставы "АграШАС" на міжнародным форуме аграрыяў "Белагра". Таксама кіраўнік беларускай дзяржавы прапаноўваў стварэнне IT-экасістэмы ШАС і лічбавага пояса добрасуседства, ініцыятывы па ўмацаванні ядзернай бяспекі і мірнага выкарыстання энергіі атама.
Ініцыятывы, агучаныя прэзідэнтам Беларусі на саміце кіраўнікоў дзяржаў ШАС летась у Нью-Дэлі, канцэнтравана і комплексна адлюстравалі ўвесь парадак арганізацыі. Па сутнасці Беларусь прапанавала сем пунктаў росту і развіцця ШАС на бліжэйшую перспектыву. Напрыклад, супрацьдзеянне інфармацыйным войнам і фэйкам, пагрозам у кіберпрасторы. Гэта сёння актуальная праблема для ўсёй прасторы ШАС, як і тэма Вялікага еўразійскага партнёрства, якая пераклікаецца з даўняй ініцыятывай кіраўніка беларускай дзяржавы аб "інтэграцыі інтэграцый". Гэтая ініцыятыва ўнікальная, на наш погляд. Яна прадугледжвае сінэргію патэнцыялу ШАС з аналагічнымі дружалюбнымі міждзяржаўнымі аб'яднаннямі: ЕАЭС, АДКБ, БРІКС. Большасць жа краін-членаў ШАС знаходзяцца адначасова ва ўсіх гэтых блоках. І вось сінэргія іх патэнцыялаў здольная кратна ўзмацніць усю еўразійскую прастору, увесь еўразійскі кантынент.
Беларусь традыцыйна выступае ў якасці донара і ў галіне харчовай бяспекі. Мы былі і застаемся адным з асноўных вытворцаў і пастаўшчыкоў калійных угнаенняў у свеце. У нас развіта сельскагаспадарчае машынабудаванне. Экспарт прадуктаў харчавання склаў па мінулым годзе ў розныя краіны, уключаючы Кітай, каля 8 млрд долараў ЗША. Прадукты харчавання і сельскагаспадарчая прадукцыя па вялікім рахунку - гэта наша нафта. У гэтым плане нам неабходны банк развіцця ШАС, каб фінансаваць усе гэтыя праекты. Пры гэтым у банкаўскай, фінансавай і страхавой сферах важна прадоўжыць планамерную канвергенцыю плацежных сістэм, павялічыць долю нацыянальных валют ва ўзаемным гандлі, а таксама развіваць фінансавыя механізмы, абароненыя ад знешняга ўздзеяння.
У Беларусі таксама зацікаўлены ў "сшыванні" агульнай транспартнай прасторы ШАС, у тым ліку за кошт запуску такіх праектаў, як Новы еўразійскі сухапутны мост, ініцыятыва "Пояс і шлях", транспартныя калідоры Поўнач-Поўдзень і Усход-Захад. Для краіны важна і максімальнае паскарэнне праходжання грузаў шляхам далейшага ўкаранення інтэграванай сістэмы кіравання дарожным рухам на аснове лічбавых тэхналогій.
Гандаль не можа абыходзіцца без лагістыкі і фінансаў, якія ў дадзены момант самае слабае месца з улікам нелегітымных заходніх санкцый.
Нагадаем і аб гуманітарным трэку, дзе Прэзідэнт Беларусі прапанаваў запусціць на вобраз і падабенства Славянскага базару ў Віцебску фестываль культур ШАС, праводзіць яго традыцыйна і па чарзе ва ўсіх краінах. "Важнае месца займае ідэя стварэння моладзевай платформы ШАС. Таму што ўсе нашы ідэі ўжо будуць рэалізоўваць маладыя людзі, якім сёння 20-30 гадоў. Гэта наша будучыня. Таму вось такі комплекс мер, які прагучаў у мінулым годзе, які шмат у чым пераклікаецца з ініцыятывамі многіх членаў ШАС, яшчэ раз падкрэслівае нашу філасофію і прыярытэты руху ў дадзеную арганізацыю.
Мы глядзім на ШАС як на дадатковую кропку апоры ў неспакойным, турбулентным свеце. Таксама мы бачым у ШАС арганізацыю-партнёра, аднадумца, які імкнецца праводзіць суверэнны незалежны курс на аснове ўзаемнай павагі культур, традыцый, цывілізацыйных падыходаў. Таксама, безумоўна, ШАС для нас гэта дадатковы інструмент рэалізацыі нашага абноўленага знешнепалітычнага курсу, які прадугледжвае рух у бок Глабальнага Усходу і глабальнага Поўдня.
Прэзідэнт Беларусі пры супрацоўніцтве з іншымі краінамі і арганізацыямі заўсёды робіць акцэнт на эканоміку. У той жа час кіраўнік беларускай дзяржавы справядліва лічыць, што эканоміка не можа развівацца ў небяспечным асяроддзі. ШАС першапачаткова засноўвалася ў 2001 годзе як структура па забеспячэнні рэгіянальнай бяспекі ў Цэнтральнаазіяцкім рэгіёне. Для развіцця эканомікі неабходна бяспечнае асяроддзе. Пытанні бяспекі, вядома, з'яўляюцца адным з асноўных прыярытэтаў. Таму Мінск рашуча падтрымлівае, напрыклад, пашырэнне супрацоўніцтва паміж АДКБ і Рэгіянальнай антытэрарыстычнай структурай ШАС у сферах узаемнай цікавасці.
Таксама праекты рухаюць канкрэтныя людзі. А для гэтага нам трэба больш зносін, каб у рамках міжкультурнай камунікацыі ўзаемна ўзбагачацца, станавіцца мацней, лепш разумець адзін аднаго і паскараць тыя праекты, якія вызначаюць нашы лідары.
Між тым ні ШАС, ні БРІКС, куды Беларусь таксама плануе ўступіць, пакуль не маюць такой прасунутай агульнай эканамічнай прасторы, якая сфарміравана ў рамках Еўразійскага эканамічнага саюза і ў Саюзнай дзяржаве Беларусі і Расіі. Таму, безумоўна, для нас першачарговы прыярытэт – гэта далейшае ўдасканаленне эканамічнай інтэграцыі, якая цяпер ёсць на постсавецкай прасторы ў фарматах Саюзнай дзяржавы, ЕАЭС, СНД. А калі казаць пра ваенна-палітычны складнік, то арыенцір, вядома ж, Арганізацыя Дагавора аб калектыўнай бяспецы.
І нарэшце, у Беларусі бачаць у ШАС перш за ўсё магчымасць з пункту гледжання пашырэння гарызонтаў эканамічнага супрацоўніцтва на гэтай прасторы. Нашы чаканні заключаюцца і ў тым, каб у гэтым аб'яднанні было больш згуртаванасці і адзінства. І тады б вось гэты эфект даў штуршок для паскоранага развіцця ўсіх асноўных напрамкаў. Нам трэба вучыцца адыходзіць ад нацыянальнага эгаізму, ад пратэкцыянізму, больш смела адкрываць адзін аднаму рынкі, абменьвацца тэхналогіямі, асабліва паміж стратэгічнымі партнёрамі.