Праведзены аналіз публікацый вядучых аналітычных цэнтраў Індыі падчас правядзення і пасля завяршэння саміта G20 у Нью-Дэлі дазваляе выдзеліць шэраг фундаментальных аспектаў і высноў.
1. Шырокі ўдзел на саміце высокіх прадстаўнікоў Заходняй Азіі (Блізкага Усходу), уключаючы лідараў ААЭ, Саудаўскай Аравіі (КСА), Егіпта. Турцыі і Амана. Пры гэтым свой удзел у «дваццатцы» наследны прынц КСА Мухамед бен Салман сумясціў з дзяржаўным візітам у Індыю.
Па ацэнцы індыйскіх экспертаў, у геапалітыцы Заходняй Азіі адбываюцца тэктанічныя зрухі: КСА і ААЭ ўжо пазіцыянуюць сябе «палюсамі» сілы ў руху да шматпалярнага парадку. Ад БРІКС+ да ШАС, а цяпер і ў G20 уцягнутасць краін заліву становіцца ўсё прыкметней па меры росту іх эканамічнай вагі, нягледзячы на застарэлыя крызісы ў рэгіёне.
Персідскі заліў, магчыма, таксама з’яўляецца месцам, дзе сёння найбольш прыкметна канкурэнцыя Захаду і Кітая.
На фоне такіх стратгічных зрухаў блізкаўсходні рэгіён усё часцей разглядаецца як маяк сусветнай эканомікі. Акрамя наяўнасці запасаў вуглевадародаў, праз яго праходзіць 30 працэнтаў сусветнага кантэйнернага гандлю і 16 працэнтаў усіх грузавых авіяперавозак, хаця там пражывае менш за 6 працэнтаў насельніцтва свету.
2. Другой значнай вяхой саміта стала ўключэнне Афрыканскага саюза (АС) у лік пастаянных членаў «Вялікай дваццаткі» як важнага суб’екта Глабальнага Поўдня.
Эксперты мяркуюць, што гэта ўмацуе ўздзеянне кантынентальнай групы з 55 краін з сукупным УВП у 2,4 трлн.даляраў, на долю якіх прыходзіцца каля 85 працэнтаў сусветнага УВП, больш за 75 працэнтаў глабальнага гандлю і каля двух трэцяў сусветнага насельніцтва, што робіць Афрыку будучым цэнтрам глабальнага росту і важным іграком у міжнародных справах. Адзначаецца таксама, што росквіт Афрыкі адыгрывае ключавую ролю ў пабудове шматпалярнага свету.
Разам з тым, прызнаючы ўклад АС, які расце, у стварэнне новай глабальнай архітэктуры кіравання, некаторыя індыйскія эксперты сумняваюцца, ці зможа гэты блок гаварыць ад імя ўсёй Афрыкі, якая адраджаецца, адзіным голасам.
3. Трэцяя група падзей, якія прыцягваюць увагу, - гэта альянсы і праекты, запушчаныя ў кулуарах. У іх ліку Глабальны біятопліўны альянс, актуальнасць якога увязана з надыходзячымі энергетычным і кліматычным крызісамі, а таксама новы эканамічны калідор «Індыя-Блізкі Усход-Еўропа» (ІМЕС), падтрыманы Партнёрствам для росту інфраструктуры і інвестыцый (PGII), а таксама групай G7 на чале з ЗША і пазіцыянуемы як альтэрнатыва кітайскаму «Поясу і шляху».
У дадатак да гэтага Індыя аб’явіла аб шэрагу аднабаковых ініцыятыў, такіх як падтрымка Глабальнага сховішча лічбавай грамадскай інфраструктуры (GDPIR), віртуальнага сховішча DPI, якім павінны дзяліцца члены «Вялікай дваццаткі». Прапанавана таксама ствараць Альянс «Адна будучыня» (OFA), добраахвотную ініцыятыву па нарошчванні патэнцыялу, прадастаўленні тэхнічнай дапамогі і фінансавай падтрымкі для ўкаранення DPI ў краінах з нізкім і сярэднім узроўнем даходу.
4. Фінальная рэдакцыя выніковага дакумента саміта наглядна прадэманстравала магчымасць карэктыроўкі пазіцыі ЗША, ЕС і краін «Вялікай сямёркі» ў цэлым, асабліва калі параўноўваць яго з балійскай заявай «Вялікай дваццаткі» 2022 года з рэзкай крытыкай Расіі.
Індыйскія эксперты прызнаюць, што раней G7, як правіла, дамінавала ў працэсах «дваццаткі». Але на гэты раз у Нью-Дэлі ўбачылі, што Глабальны Поўдзень валодае вялікім патэнцыялам, прыўносячы элемент шматпалярнасці ў працэс прыняцця рашэнняў. Магчыма, «Вялікая дваццатка» выходзіць з ценю «Вялікай сямёркі», становячыся галоўным форумам міжнароднага эканамічнага супрацоўніцтва, якім яна задумвалася першапачаткова.
5. Важнымі ўяўляюцца разважанні індыйскіх экспертаў па такім далікатным пытанні як адзінства ў радах G20.
Так, улічваючы складанасці ўзаемадзеянняў і ўнутраныя фактары, якія ўздзейнічаюць на лідараў «дваццаткі», кампрамісы заўсёды няпростыя, і пагэтаму змены ў існуючай сістэме прыняцця рашэнняў могуць здзяйсняцца толькі паступова. Калі блок зможа рэальна аб’яднацца і рэалізаваць неабходныя рэформы, крок за крокам, то з часам вынік не прымусіць сябе чакаць.
Акрамя таго, падкрэсліваецца, што сам па сабе статус пастаяннага члена ў G20 не нясе прамых выгод. Прымаючы рашэнне аб далучэнні да блоку, неабходна правесці глыбокі самааналіз, ацаніць гатоўнасць браць на сябе адказнасць і спрагназаваць, як звярнуць гэты рэсурс на карысць дзяржавы. Тэзіс цалкам універсальны, і яго ў поўнай меры можна экстрапаліраваць на членства і ў іншых аб’яднаннях, напрыклад, ШАС і БРІКС.
Рэзюміруючы, нельга не пагадзіцца з ацэнкамі, што саміт G20 у Нью-Дэлі стаў несумненным поспехам індыйскай дыпламатыі і знешняй палітыкі цалкам.
На фоне нестабільнага глабальнага асяроддзя і хісткага баланса сіл старшынства ў «Вялікай дваццатцы» дало Індыі ўнікальны шанц паказаць свае амбіцыі, лідарскія якасці, а таксама здольнасць фарміраваць платформы ля эфектыўнага рашэння агульных праблем на аснове шырокага кансэнсусу. І яна гэтай магчымасцю спаўна скарысталася.
Справядліва таксама і тое, што G20 адначасова не рашыць усіх сусветных праблем, а таксама не ліквідуе знешніх выклікаў Індыі. Аднак і «Вялікая дваццатка», і знешняя палітыка Нью-Дэлі больш ужо ніколі не будуць ранейшымі, што нам у Мінску трэба мець на ўвазе, асабліва ў свеце планаў узняць беларуска-індыйскія адносіны на ўзровень стратэгічнага партнёрства.