Дата публікацыі

Правапапулісцкая хваля ў Еўропе

З 2014 года ў еўрапейскіх краінах назіраецца рост уплыву папулісцкіх палітычных арганізацый і рухаў правага меркавання.

Да іх адметных рыс адносяцца: нацыяналістычныя лозунгі; нецярпімасць да імігрантаў, прадстаўнікоў нацыянальных і сэксуальных меншасцей; еўраскептыцызм – скептычнае або негатыўнае стаўленне да працэсаў еўрапейскай інтэграцыі; імкненне захаваць традыцыйныя каштоўнасці грамадства; жаданне ўмацаваць суверэнітэт дзяржавы.

Прычынамі росту папулярнасці правапапулісцкіх палітычных арганізацый з’яўляюцца: расчараванне грамадства ў наяўных на дадзены момант выніках еўрапейскай інтэграцыі (еўрапейскі міграцыйны крызіс, адсутнасць пераканаўчых адказаў на новыя пагрозы бяспекі для ЕС); незадаволенасць сярэдняга класу зніжэннем свайго ўзроўню жыцця; павышэнне радыкальных настрояў сярод моладзі, выкліканае няўстойлівасцю яе сацыяльнага становішча (беспрацоўе, няпоўная занятасць); залішняя ўвага правам меншасцей і паліткарэктнасці з боку еўрапейскіх кіруючых колаў; выкарыстанне інтэрнэт-тэхналогій у спалучэнні з вулічнымі пратэстамі.

Уваходжанне ва ўладныя структуры, альбо доўгі ўдзел у палітычнай барацьбе садзейнічаюць пераходу гэтых арганізацый і рухаў на больш памяркоўныя пазіцыі. У некаторых выпадках – да карэкціроўкі або адмовы ад перадвыбарных абяцанняў з дапамогай іх шырокага трактавання. Тым не менш, характэрнымі рысамі іх палітыкі з’яўляюцца прыярытэт інтарэсаў нацыянальнай дзяржавы і жорсткая палітычная рыторыка.

Пры ўзаемадзеянні з дадзенымі палітычнымі арганізацыямі прадстаўнікам Рэспублікі Беларусь неабходна ўлічваць: схільнасць членаў правапапулісцкіх арганізацый і рухаў да жорсткага вядзення перамоў; няўстойлівасць іх пазіцый па прычыне ўнутрыдзяржаўнай барацьбы з традыцыйнымі палітычнымі сіламі, а таксама з-за недакладных або нерэалістычных перадвыбарных абяцанняў; імкненне падтрымліваць рухі і партыі падобнага кшталту ў іншых краінах; прытрымліванне нацыянальных інтарэсаў; перавагу да традыцыйных каштоўнасцей грамадства; значную ўвагу да ўмацавання дзяржаўнага суверэнітэту.

Правапапулісцкая хваля ў Еўропе – з’ява, якая знаходзіцца ў стадыі станаўлення. Вылучаюць некалькі сцэнарыяў яго развіцця.

Першы сцэнарый – пераход большасці вышэйзгаданых палітычных арганізацый на больш памяркоўныя пазіцыі. У такім выпадку, зліўшыся з элітай, яны стануць іграць ролю “громаадводу” пратэстных настрояў насельніцтва.

Другі сцэнарый – рост палітычнай вагі і ўплыву правапапулісцкіх арганізацый у большасці еўрапейскіх дзяржаў. Можа прывесці да пераходу развіцця еўраінтэграцыі ад канцэпцыі “Еўропы рэгіёнаў” да “Еўропы нацый” – вяртання шэрагу паўнамоцтваў ад наднацыянальных інстытутаў ЕС асобным дзяржавам.

Трэці сцэнарый – падаўленне кіруючымі элітамі дадзеных рухаў. Паспяховасць яго ажыццяўлення будзе залежаць ад здольнасці ўладных структур еўрапейскіх дзяржаў эфектыўна адказаць на праблемы, якія прывялі да росту ўплыву правых папулістаў.