Манаполію Захаду адклалі за непатрэбнасцю
БРІКС – велізарны крок, які зроблены ў напрамку пабудовы справядлівага свету. Прыемна, што Беларусь мае магчымасць далучыцца да гэтых працэсаў у самым пачатку, быць у ліку тых, хто будзе стаяць ля яго вытокаў. Нам не прывыкаць. Беларусь – адна з краін-заснавальніц ААН. Мы справімся.
Год старшынства Расіі ў БРІКС завяршаецца, і сёння мы бачым, што за гэты перыяд група набыла глабальную папулярнасць. Многія краіны адзіны ў імкненні далучыцца да групы БРІКС. У чым жа прычына ўзрослай цікавасці? Відавочна, што за бягучы год адбылося глабальнае пераасэнсаванне прычын крызісу, які закрануў усю сусветную супольнасць. Мноства краін адмовіліся ад чорна белых трактовак міжнародных падзей. Узровень адказнасці лідараў дзяржаў значна павысіўся. Мы бачым, што заклапочанасць развіццём сітуацыі ў свеце нарастае, як і разуменне таго, што ніхто не зможа вырашыць усе гэтыя праблемы за нас.
У інфармацыйнай прасторы тэма трэцяй сусветнай вайны і ядзернага супрацьстаяння намаганнямі Запада замацавалася настолькі трывала, што выклікала рэакцыю ў адказ у выглядзе гатоўнасці паставіць рэальную перашкоду на шляху эскалацыі. Сусветная супольнасць ужо перажыла дзве сусветныя вайны і выдатна разумее, што ў гэтым супрацьстаянні пераможцаў не будзе. Таму так важна мець структуры, у рамках якіх можна спакойна абмеркаваць усе бягучыя пытанні, зверыць пазіцыі і задумацца над вобразам нашай агульнай будучыні.
На світанку свайго ўтварэння "пяцёрка" БРІКС і не меркавала, што ёй прыйдзецца сутыкнуцца з такімі праблемамі і што гэтая пляцоўка стане ключавой для фарміравання аб'яднаўчай позвы. Сёння ў свеце існуе мноства міжнародных арганізацый, але менавіта ў рамках групы БРІКС дыялог як фармат захаваўся, а разбураны Захадам давер аднаўляецца.
Ключавой задачай XVI саміту ў Казані, які прайшоў з удзелам Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнка, стала вызначэнне кропак руху да шматпалярнасці. Манаполія Захаду не проста пастаўлена пад сумненне –яе адклалі за непатрэбнасцю. Галоўны тэзіс, які замацаваўся на пляцоўцы ў Казані: БРІКС і яго дзейнасць не накіраваныя супраць каго б там ні было. Ва ўсіх краін занадта шмат спраў, каб дадаваць ноту супрацьстаяння ў сусветны парадак дня.
Спектр пытанняў, якія былі закрануты на саміце, не проста ўражлівы. Па сутнасці, не засталося ніводнага кірунку міжнароднага ўзаемадзеяння, якое б не было ахоплена БРІКС. Бяспека, барацьба з тэрарызмам, фінансы, лагістыка, харчовая бяспека, тэхналагічны суверэнітэт, культурна гуманітарная сфера.
За апошнія некалькі гадоў мы пераканаліся ў тым, што Захад валодае прэміяльнымі ўмовамі ў кантролі над фінансавымі патокамі. Засілле долара дазваляе ім выкарыстоўваць свае перавагі для прамога ўмяшання ва ўнутраныя справы дзяржаў, ўсталёўваць дыктат у плацяжах, блакаваць банкаўскую сістэму. Стварэнне незалежнай аплатнай сістэмы, якая б знізіла ўплыў SWIFT, выведзена ў топ задач. У дэкларацыі саміту зафіксавана дамоўленасць абмеркаваць і вывучыць магчымасці стварэння незалежнай трансгранічнай разлікова дэпазітарнай інфраструктуры BRICS Clear.
Як падкрэслілі ў сваіх выступах прэзідэнты Расіі і Ірана, выкарыстанне долара ў якасці зброі або інструмента кантролю над іншымі краінамі недапушчальна.
Беларуская пазіцыя адносна ролі БРІКС заключаецца ў наступным. Мы пераканаліся ў тым, што Захад не справіўся з задачамі па глабальным кіраванні, прывёў сусветную супольнасць да новага вітка эскалацыі, а значыць, павінен саступіць месца тым, хто гатовы рухацца да парадку развіцця. Наша краіна гатова стаць годным членам супольнасці БРІКС і зрабіла многае для таго, каб паўнавартасна працаваць для ўмацавання даверу і на карысць свету. З абсалютнай большасцю дзяржаў, якія прысутнічалі на саміце ў Казані, у нас склаліся партнёрскія адносіны. Многія – нашы саюзнікі.
Сёння важныя не заявы аб намерах, а канкрэтныя праекты і гатоўнасць іх рэалізоўваць.
І па кожным з іх у нас ёсць не толькі вопыт, але і магчымасці аператыўнай рэалізацыі.
Уклад Беларусі ў забеспячэнне харчовай бяспекі складана пераацаніць. Акрамя таго, што мы вырашылі гэтую праблему ўнутры краіны, наша краіна аказвае неабходную дапамогу ўсім жадаючым. Паслядоўна змагаемся з незаконнымі аднабаковымі абмежаваннямі, якія скарацілі пастаўкі беларускіх калійных угнаенняў і выклікалі рост коштаў на сельскагаспадарчую прадукцыю.
Як паказвае практыка, перафарматаванне эканомікі ў глабальным маштабе і запуск новых фарматаў эканамічнага супрацоўніцтва запатрабуюць забеспячэння якаснымі спецыялістамі. Сістэма вышэйшай адукацыі і павышэння кваліфікацыі ў Беларусі карыстаецца ўсеагульным прызнаннем і адпавядае сучасным патрабаванням. І краіны БРІКС ўжо змаглі гэта ацаніць.
Аднак самае важнае для нашай краіны – гэта праца на трэку мірных ініцыятыў. Менавіта ў гэтай частцы Беларусь можа аказацца самай карыснай для БРІКС. Нашы кампетэнцыі, велізарны досвед, гісторыя і глыбіннае разуменне рэгіянальных працэсаў робяць наш уклад неацэнным. Вядома ж, Беларусь чакае атрымання пэўных выгод ад далучэння да БРІКС. Перш за ўсё на пляцоўцы БРІКС мы ўзмоцнім пазнавальнасць нашай краіны ў свеце, атрымаем магчымасць прымаць удзел у праектах, значных для рэгіёнаў, а не толькі асобных краін. Адкрыюцца дадатковыя магчымасці для працы на культурна гуманітарным трэку. Бо давер і эканамічнае супрацоўніцтва будуюцца на разуменні адзін аднаго, культурных традыцый, правілаў вядзення бізнесу.
Вольга ЛАЗОРКІНА, аналітык Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў